خواص گرده گل و فواید مصرف آن را در این مقاله بررسی خواهیم کرد، همچنین بصورت جامع در موضوع تحقیقات اخیر درباره خواص تغذیه‌ای گرده گل و فعالیت‌های زیستی بالقوه آن برای سلامت انسان مطالبی را ارائه خواهیم داد. این مقاله، ایمنی غذایی، راهنمایی‌های اساسی برای مصرف آن و همچنین بررسی اجمالی چالش‌های مختلف و نتایج آتی آن‌ها را پوشش می‌دهد که می‌تواند پیشرفت صنعتی و توسعه زمینه‌های کاربردی آن را تسهیل نماید.

اولین بار کلمه گرده در سال ۱۷۶۰ به نام پولن (Pollen) در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفت. گرده از یک لغت لاتین گرفته شده و به معنای پودر نرم است و در فرهنگ لغت آمریکایی به مواد پودر مانندی می گویند که در بساک گیاهان گلدار تولید میشود.

گرده گل دانه های خیلی کوچکی هستند که در انتهای پرچم گلها قرار می گیرند و از عوامل بارور شدن گیاهان به شمار می روند. گرده گل توسط زنبور عسل جمع آوری می شود و غذای زنبورهای جوان است و یکی از کامل ترین خوراکی های طبیعت محسوب می شود؛ زیرا تقریبا تمام مواد مغذی مورد نیاز انسان را شامل می شود. درباره خواص گرده گل همین بس که این محصول زنبور عسل سرشار از پروتئین ها (حدود 40 درصد پروتئین)، اسید آمینه های آزاد و ویتامین ها از جمله B-complex و اسید فولیک است.

جمع آوری گرده گل

زنبور عسل، گرده گل و ماده چسبناک اگلوتینات را برای پر کردن سبد گرده با استفاده از پاهای عقب خود جمع‌آوری می‌کند تا گرده گل زنبور عسل بسازد. این فرآیند شامل مرطوب‌سازی گل‌ها بوسیله ترشحات دهانی زبان است و شکل‌گیری حبه گرده گل و چسبیدن آن به سبدهای ویژه را میسر می‌سازد.

زنبورداران از تله‌های گرده گل در ورودی کندوها، جهت جمع‌آوری گرده گل خام استفاده می‌کنند، که جمع‌آوری گرده زنبور برای کاربردهای تجاری احتمالی را آسان‌تر می‌کند. ترکیبات مغذی مختلف گرده گل، باعث ایجاد خواص درمانی ارزشمند متفاوتی می‌شوند. گرده گل از زمان‌های قدیم، بطور گسترده به عنوان عامل بالقوه برای کاربردهای درمانی یا تغذیه‌ای شناخته می‌شود. تحقیقات پیشین نشان می‌دهند که زنان دوران باستان که آن را در رژیم غذایی خود گنجانده بودند، سالم، زیبا و قوی باقی مانده‌اند.

لازم است بدانید که برای جمع آوری حدود یک قاشق چای خوری گرده گل، یک زنبور عسل به مدت روزانه هشت ساعت در طول یک ماه کار زحمت می کشد. پودر گرده گل بیش از دو میلیون دانه گرده گل دارد و یک قاشق چای خوری آن حاوی بیش از دو میلیارد و نیم دانه گرده گل است.

ترکیبات گرده گل

ترکیب شیمیایی گرده گل با توجه به عامل‌های مختلفی از جمله منشأ گیاهی، گونه زنبور جمع‌آوری کننده و منشأ جغرافیایی آن، با یکدیگر تفاوت دارد. تحلیل گرده‌شناسی، بهترین روش برای شناسایی منشأ گیاهی گرده زنبور است. اخیراً، طیف وسیعی از فرآورده‌های زنبور بصورت حبه‌ای، قرص، آبنبات چوبی، مایعات خوراکی و تونیک‌ها برای مصرف انسان تولید شده‌اند. شیوه‌ها و روش‌های بهبود یافته جهت نمایه‌سازی جامع ترکیب گرده گل با منشأ گیاهی متفاوت، جهت درک تنوع آن‌ها از لحاظ تفاوت مواد مغذی در منابع گیاهی مختلف و همچنین فعالیت‌های زیستی بالقوه که برای سلامت انسان مفید هستند، ضروری است.

اخیراً، شیوه‌های خاص مانند رنگ‌نگاری گازی (GC)، رنگ‌نگاری مایع (LC)، طیف‌سنجی جرمی رنگ‌نگاری گازی (GC-MS)، رنگ‌نگاری مایع به همراه طیف‌سنجی جرمی (LC-MS) و طیف‌سنجی جرمی با وضوح بالا، جهت تحلیل ترکیبات آن به منظور تسهیل کنترل کیفیت، نمایه‌سازی مواد مغذی و همچنین بررسی مکانیزم‌های سوخت و ساز و فعالیت زیستی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

دامنه تغییرات شیمیایی موجود در دانه های گرده عبارتند از: پروتئین ۹ تا ۳۷ درصد – مواد معدنی (براساس وزن خشک) ۳ تا ۷ درصد- رطوبت (دانه گرده تازه) ۹ تا ۳۶ درصد که این عدد براساس رطوبت روزانه محیط متغییر است و میانگین آن كل مواد شیمیایی در ۹٪ است.
پروتئین خام، عصاره اتری، قندهای احیا کننده، قندهای غیراحیا کننده، نشاسته، خاکستر، آب و موادی که تا کنون مشخص نشده، نیز در گرده گل وجود دارند.

مواد مغذی گرده گل

کربوهیدرات‌ها

کربوهیدرات‌ها گروه اصلی مواد تشکیل دهنده هستند و حدود ۴۰ تا ۸۵ درصد گرده گل خشک را تشکیل می‌دهند. فراوان‌ترین کربوهیدرات نسبت به سایر کربوهیدرات‌های گرده گل، فروکتوز، و سپس گلوکز و ساکارز هستند.

اولیگوساکاریدها و پلی‌ساکاریدها نیز اجزای تشکیل دهنده بسیار مهمی درون گرده گل هستند که به تنظیم عملکردهای بیولوژیک مختلف کمک می‌کنند. بعلاوه، این مواد تشکیل دهنده، به عنوان شاخص‌های مشخصه‌ای برای تشخیص منشأ گیاهی گرده گل هستند. اگرچه، به دلیل ماهیت آب‌گُریزی بالا، وزن مولکولی زیاد و قطبیت بسیار مشابه آن‌ها در میان قندها،  شناسایی آن‌ها هم از طریق روش GC و هم روش رنگ‌نگاری مایع با عملکرد بالا (HPLC)، کار دشواری است.

پروتئین و آمینواسیدها

دومین ماده فراوان تشکیل دهنده گرده گل، پروتئین‌ها هستند که به همراه ۲۰ آمینو اسید اساسی، حدود ۱۴ تا ۳۰ درصد آن خشک را تشکیل می‌دهند. آمینواسیدهایی مانند پرولین، اسید گلوتامیک و اسید آسپارتیک، آمینو اسیدهای اصلی هستند، هرچند، ترکیبات و مقادیر آمینو اسیدها در میان نمونه‌های مختلف گرده گل بدست آمده از منشأهای گیاهی و جغرافیایی مختلف، با یکدیگر متفاوت هستند. سطوح بالای پروتئین‌ها و آمینواسیدها باعث می‌شوند تا گرده گل، خوراک حیوانی بسیار عالی بوده و تغذیه انسان را ارتقا دهند.

چربی‌ها

مطالعات پیشین درباره مقدار کل چربی‌های گرده گل جمع‌آوری شده بوسیله زنبور عسل، مقدار ۱ تا ۱۰ درصد در گرده گل خشک را نشان داد و روش‌های GC و GC-MS برای تجزیه و تحلیل اسیدهای چرب مورد استفاده قرار گرفتند. تعداد کل ۲۰ اسید چرب در گرده گل یافت شد؛ بعلاوه، محققان رابطه بین توزیع اسیدهای چرب و منشأ گیاهی آن را اثبات کردند. اگرچه، به دلیل ساختارهای پیچیده چربی و ایزومرهای مختلف چربی، شناسایی گروه‌های دیگر چربی از جمله فسفولیپیدها و اسفینگولیپیدها با استفاده از روش حاضر، کار دشواری است.

ویتامین‌ها

گرده گل سرشار از ویتامین، بخصوص ویتامین‌های گروه B است. ویتامین B3 با نیکوتینامید و نیاسین، جزء تشکیل دهنده اصلی در میان ویتامین‌های گروه B است که نشان دهنده مکمل غذایی خوب در مقابل پلاگر می‌شود. بعلاوه، ویتامین A، به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عالی، تقریباً به مقدار ۵/۱ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم گرده گل خشک وجود دارد. گرده گل همچنین حاوی ویتامین E و مقادیر جزئی ویتامین C است. اختلاف مقدار ویتامین‌ها بین گونه‌های مختلف گرده گل، می‌تواند نشان دهنده تفاوت منشأهای گیاهی این گرده‌های گل باشد.

مواد معدنی

گرده گل حاوی ریزمغذی‌های غنی مانند پتاسیم (K)، سدیم (Na)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، فسفر (P)، روی (Zn)، آهن (Fe)، مس (Cu)، و منگنز (Mn) است و مکمل مناسبی برای کمبودهای تغذیه‌ای انسان می‌باشد. گرده گل از منشأهای گیاهی مختلف، با توجه به انواع و مقادیر مواد معدنی مختلف آن‌ها دسته‌بندی می‌شود. از این رو، مواد معدنی موجود در آن، ممکن است نه تنها به عنوان مکمل در رژیم غذایی استفاده شوند، بلکه می‌توانند نشانگرهای مشخصه‌ای برای شناسایی منشأهای گیاهی و بررسی کیفیت گرده گل باشند.

کاروتنوئیدها

کاروتنوئیدها گروه متنوعی از پلین‌هایی با رنگ‌های زرد تا قرمز هستند که مسئول رنگ بسیاری از محصولات کشاورزی گیاهی می‌باشند و نقش مهمی در سلامت انسان بازی می‌کنند. بتاکاروتن، به ویتامین A تبدیل می‌شود، که ریسک ابتلا به سرطان و بیماری‌های قلبی-عروقی را کاهش می‌دهد. محققان دریافتند که مقدار بتاکاروتن، در نمونه‌های گرده گل رومانیایی، نسبت به نمونه‌های برزیلی، بسیار پایین هستند. بر اساس این تحقیق، مقادیر کل کاروتن، به دلیل اختلافات آب و هوایی و منشأ گیاهی گرده گل، تفاوت گسترده‌ای دارند.

پلی‌فنول‌ها

پلی‌فنول‌ها متابولیت‌های فرعی هستند و معمولاً در مراقبت در برابر تابش فرابنفش (UV) یا حمله عوامل بیماری‌زا دخالت دارند. آنزیم‌های گیاهی ویژه‌ای وجود دارند که به مسیرهای سنتز زیستی پلی‌فنولی کمک می‌کنند. برخی پلی‌فنول‌های موجود در آن، نقش مهمی در طول رویش گرده گل ایفا کرده و رشد لوله‌های آن را تقویت می‌کنند و بر اساس منشأ گیاهی نیز با یکدیگر متفاوت هستند.

پلی‌فنول‌ها، با توجه به ساختارهای شیمیایی‌شان، به دو گروه فلاوونوئیدها (فلاوونوئیدهای گلیکوزیلاته شده و گلیکوزیلاته نشده) و اسیدهای فنولی تقسیم می‌شوند. ۱۴ اسید فنولی مختلف شامل اسید گالیک، اسید فرولیک، اسید کافئیک، اسید وانیلیک، اسید سیرینژیک، اسید بنزوئیک، اسید کلروژنیک، اسید پروتوکاتئویک، اسید ترتسینامیک و اسید کوماریک وجود دارند. ۲۰ فلاوونوئید شامل ۱۳ ۱۳ فلاوونوئید گلیکوزیلاته نشده مانند کوئرستین، ایزورامنتین، نارینژنین، هسپرتین، کامفرول، کاتچین، اپی‌کاتچین، لوتئولین و اپی‌ژنین، و ۷ فلاوونوئید گلیکوزیلاته، شناسایی شده و بصورت نمونه‌های متنوع گرده گل تعیین مقدار شده‌اند که از لحاظ منشأهای گیاهی و جغرافیایی با یکدیگر متفاوت هستند.

همچنین، حدود ۳۰ فلاوونوئید گلیکوزیلاته در نمونه‌های گرده گل جمع‌آوری شده توسط زنبورهای عسل شناسایی شده‌اند، هرچند مقادیر آن‌ها تعیین نشده است.

خواص گرده گل

در اینجا تنها ۱۱ دلیل مهم برای افزودن گرده گل به رژیم غذایی روزانه شما وجود دارد!

۱. افزایش انرژی

طیف وسیعی از مواد مغذی موجود در گرده گل آن را به یک انرژی دهنده عالی طبیعی تبدیل می کند. کربوهیدرات ها، پروتئین و ویتامین B می توانند در طول روز با افزایش استقامت و مبارزه با خستگی به شما کمک کنند.

۲. نرم کننده پوست

گرده گل اغلب در محصولات موضعی که هدف آن ها درمان شرایط التهابی و سوزش های پوستی مانند پسوریازیس یا اگزما است مورد استفاده قرار می گیرد. اسید آمینه ها و ویتامین ها از پوست محافظت می کنند و به بازسازی سلول ها کمک می کنند.

۳. سیستم تنفسی

گرده گل زنبور عسل، حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان است که ممکن است اثر ضد التهابی بر روی بافت های ریه داشته باشد و مانع حمله آسمی شود.

۴. درمان حساسیت

یکی دیگر از خواص گرده گل کاهش میزان هیستامین موجود می باشد که باعث کم شدن بسیاری از آلرژی ها می شود. دکتر لئو کانوی، دکترای تغذیه از دِنور کلرادو، گزارش داد که ۹۴ درصد از بیمارانش پس از درمان با مصرف گرده گل به طور کامل از علائم آلرژی آزاد بودند. از بین رفتن همه چیز از آسم تا آلرژی و مشکلات سینوسی تایید می کند که گرده گل در برابر طیف گسترده ای از بیماری های تنفسی موثر است.

۵. سیستم گوارشی

بعلاوه ویتامین های سلامتی بخش، مواد معدنی و پروتئین، گرده گل همچنین دارای آنزیم هایی است که می توانند در عمل گوارش مفید واقع شوند. آنزیم ها بدن شما را در گرفتن مواد مورد نیاز از خوراکی هایی که می خورید یاری می دهند.

۶. تقویت سیستم ایمنی

گرده برای فلور روده مفید است، بنابراین سیستم ایمنی را پشتیبانی می کند. طبق گفته دکتر جوزف مِرکولا، متخصص بهداشت عمومی، گرده گل دارای خواص آنتی بیوتیکی است که می تواند به محافظت از بدن در برابر ویروس های آلوده کمک کند. فواید گرده گل به اینجا ختم نمی شود و همچنین این ماده سلامتی بخش سرشار از آنتی اکسیدان ها است که سلول ها را از اکسیداسیون ناخوشایند رادیکال های آزاد جلوگیری می کند.

۷. درمان اعتیاد

از دیگر فواید گرده گل این است که با مهار کردن افزایش ضربان و انگیزش های ناگهانی و سرکوب هوس ها به طور کامل برای درمان اعتیاد به مواد مخدر استفاده می شود. از آنجا که گرده گل هوس های ناگهانی را سرکوب می کند، ممکن است برای کاهش وزن نیز سالم و مفید باشد. با این حال تحقیقات بیشتر در مورد خواص گرده گل به ویژه درباره مدیریت وزن مورد نیاز است.

۸. پشتیبانی از سیستم قلبی عروقی

گرده گل دارای مقدار زیادی روتن می باشد؛ یک بیوفلاونوئید آنتی اکسیدانی که به تقویت عروق خونی، مشکلات گردش خون و تنظیم سطح کلسترول کمک می کند. قدرت بالای ضد انعقادی آن می تواند به جلوگیری از حمله قلبی و سکته مغزی کمک کند.

۹. کمک به غده پروستات

مردان مبتلا به هیپرپلازی خوش خیم پروستات با استفاده از گرده گل می توانند خود را تسکین دهند. گرده گل می تواند باعث کاهش التهاب و جلوگیری از انگیزش های مکرر ادراری شود.

۱۰. مشکلات نازایی

گرده گل باعث تحریک و بازگرداندن عملکرد تخمدان می شود، بنابراین می تواند برای کمک به تسریع بارداری استفاده شود. همچنین به عنوان تقویت کننده هورمونی، داروی تقویت قوای جنسی قوی نیز بحساب می آید!

۱۱. درمان دیابت

پزشکان گرده را در درمان علائم دیابت موثر تشخیص داده اند و همچنین در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که گرده دارای آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین است و قادر به جلوگیری از رشد برخی میکروارگانیسم ها می باشد.

تحقیقات علمی درباره فواید گرده گل

مصرف گرده گل به عنوان بهترین مکمل تغذیه‌ای توصیه شده و اثرات مفیدی بر سلامت انسان از خود نشان می‌دهد. این ماده، ارزش غذایی مناسبی دارد که با سوخت و ساز در سطح مولکولی همراه بوده و عملکردهای بیوشیمیایی مشخصی را تنظیم می‌کند. یک رژیم غذایی همراه با گرده گل سرشار از مواد مغذی، برای کودکان کم اشتها و بیماران مبتلا به سوءتغذیه بسیار جالب توجه است. مصرف منظم گرده گل، بهبوددهنده واکنش‌های شدید در حین شیمی‌درمانی و رادیودرمانی است. همچنین، گرده گل برای افراد تحت فعالیت روانی و جسمی شدید نیز مفید است. مطالعات نشان دادند که یک رژیم غذایی با مکمل گرده گل، ماهیچه‌های تقویت نموده و وضعیت بدن انسان را بهبود می‌دهد.

اثرات بیولوژیک گرده گل بر سلامت انسان

گرده گل حاوی انواع متابولیت‌های اصلی و فرعی است که دارای خواص درمانی مانند خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدباکتریایی، ضدالتهابی، ضدسرطانی و ضدحساسیت است و می‌توان عملکرد بدن را تنظیم نماید.

فعالیت آنتی‌اکسیدانی

گونه‌های اکسیژن واکنش‌پذیر (RO) که بطور عمده در سیستم‌های بیولوژیک یافت می‌شوند، در واکنش به استرس، پیری و ابتلا به سرطان دخالت دارند. رادیکال‌های آزاد اضافی، به آسانی باعث آسیب و مرگ سلولی شده و به ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی-عروقی، عروق مغزی، پارکینسون و سرطان منجر می‌شوند. مطالعات درباره آنتی‌اکسیدان در بدن موجودات زنده، درباره عصاره‌های اتانولی و متانولی گرده گل، فعالیت‌های مهار پراکسیداسیون چربی و حذف رادیکال‌های آزاد را نشان دادند. بنابراین، گرده گل با خاصیت آنتی‌اکسیدانی عالی خود، برای سلامت انسان اهمیت چشمگیری دارد.

فلاوونوئیدها، از طریق زدودن زنجیره رادیکال‌های آزاد از اتم‌های هیدروژن گروه‌های هیدروکسیل فنولی، فرآیند اکسیداسیون را متوقف می‌کنند. بعلاوه، فلزات سمی را نیز می‌توان بوسیله پیوند یون‌های فلزی با فلاوونوئیدها، از بدن دفع نمود. بنابراین، اثبات شده است که فلاوونوئیدها، عامل موثری در مقابل مواد مسموم کننده DNA و مواد سرطان‌زا هستند.

فعالیت ضدمیکروبی

تحقیقات پیشین درباره خواص ضدمیکروبی عصاره‌های اتانولی و متانولی گرده گل، اثرات ضدمیکروبی قوی آن بر گونه‌های باکتریایی مختلف را نشان داده‌اند. همچنین، این عصاره‌ها اثرات ضدقارچی بر گونه‌های متفاوت قارچ‌ها و مخمرهای میکروسکوپی را نیز از خود نشان داده‌ا‌ند.

بعلاوه، محققان دریافته‌اند که عملکردهای چربی‌دوستی گرده گل بدست آمده از سه گیاه مختلف، می‌توانند از رشد باکتری‌های گرم مثبت مختلف جلوگیری نمایند. خواص ضدمیکروبی و ضدقارچی گرده گل، به ترتیب، به پیشگیری و درمان عفونت‌های باکتریایی و قارچی کمک می‌کنند.

فعالیت ضدالتهابی

تحقیقات پیشین نشان می‌دهند که گرده گل، به دلیل ترکیبات پلی‌فنولی فراوان خود، بخصوص عصاره‌های اتانولی گرده گل بدست آمده از گونه‌های گیاهی سرشار از پلی‌فنول‌ها، حاوی خاصیت ضدالتهابی است. همچنین مشخص شده است که عصاره‌های اتانولی گرده گل گونه سیستوس که در اسپانیا جمع‌آوری شده است، ورم پای عقب ناشی از کاراجینان در موش‌های آزمایشگاهی را متوقف کرده است. محققان دیگر نشان دادند که عصاره‌های اتانولی گرده گل اتیوم پلانتاژنیوم، از طریق کاهش تولید NO و پروستوگلاندین‌ها در ماکروفاژهای موشی ناشی از لیپوپلی‌ساکارید، خواص ضدالتهابی از خود نشان داده‌اند.

خاصیت ضدسرطانی

تحقیقات پیشین، خواص ضدسرطانی گرده گل را نشان داده‌اند. با توجه به این تحقیقات، پلی‌ساکاریدهای جدا شده از گرده گل براسیکا ناپوس، رشد تومور بدخیم 180 و B16 در موش‌های مبتلا به سرطان پوست را متوقف کرده‌اند و همچنین پلی‌ساکاریدهای بدست آمده از گرده گل رزا روگوسا، اثرات ضدتکثیری قابل توجهی در سلول‌های سرطان کولون را نشان دادند. محققان دیگری نیز بخش استروئیدی عصاره‌های کلروفرم گرده گل براسیکا کمپستریس را خالص‌سازی کردند که خواص ضدسرطانی در مقابل سرطان پروستات از خود به نمایش گذاشت. همچنین گزارش شده است که مصرف گرده گل، میزان افزایش سلول‌های بافتی پروستات را کاهش داده است.

فعالیت ضدحساسیت و واکنش ایمنی

درمان بوسیله عصاره‌های سرشار از ترکیبات فنولی گرده گل می‌توان از بروز حساسیت جلوگیری کند. محققان دریافتند که عصاره‌های فنولی آن، از طریق کاهش سطوح ایمونوگلوبولین (IgE) و ایمونوگلوبولین (IgG1)  و همچنین مهار انتقال لکوسیت در شستشوی ریوی-نایژه‌ای، از واکنش‌های آلرژیک ناشی از اوآلبومین در موش‌های آزمایشگاهی جلوگیری می‌کند. محققان دیگری گزارش کرده‌اند که گرده گل بدست آمده از یونجه و شبدر قرمز، از طریق جلوگیری از فسفری شدن تیروسین پروتئین، تجمع سلول‌های قلیاخواه را کاهش می‌دهد.

آن‌ها همچنین نشان دادند که بخش محلول در چربی گرده گل، فعالیت ضدحساسیت از خود نشان داده است. همچنین مشخص شده است که عصاره‌های هیدرومتانولی آن اکیوم پلانتاژینیوم (حاوی فلاوونوئیدها، اسیدهای چرب و اسیدهای عالی)، انتشار بتا-هگزاسامینیداز در سلول‌های سرطان خون بازوفیلی در موش‌ها را مهار کرده است. این مطالعات، توان بالای گرده گل در جلوگیری از حساسیت و تنظیم سیستم ایمنی بدن را نشان می‌دهند. اگرچه، عصاره‌های آن و مکانیزم‌های پایه آن‌ها بین فعالیت ضدحساسیت و واکنش‌های ایمنی، باید بیشتر مورد بررسی قرار بگیرند.

اثرات محافظت از قلب

گرده زنبور دارای فعالیت کاهنده چربی خون از طریق کاهش مقدار کلسترول، تری‌اسیل‌گلیسرول و چربی‌های کل در بدن است، که برای درمان بیماری‌های قلبی-عروقی مفید هستند. مصرف منظم گرده گل، بطور قابل ملاحظه‌ای از تجمع پلاکت‌ها و تشکیل پلاک‌های مسدودکننده سرخرگ‌ها (تصلب شرایین) جلوگیری می‌کند. محققان نشان دادند که این فعالیت‌های گرده گل، با سطوح اسیدهای چرب امگا ۳، مانند اسید آلفا-لینولنیک، مرتبط هستند که به عنوان پیش‌ساز پروستاگلاندین-۳ و نوعی مهارکننده تجمع پلاکت‌ها عمل می‌کند.

اثرات محافظت از کبد

مطالعات بر روی بدن موجودات زنده نشان دادند که گرده گل، عملکرد کبدی را ارتقا داده و مصرف گرده گل، از طریق کاهش آنزیم‌های شاخص (مانند آلانین، ترنسامیناز، آسپارتات ترنسامیناز و فسفاتاز اسید) و بیلیروبین در خون، کبد را سم‌زدایی کرده است. همچنین گزارش شده است که عصاره‌های متانولی گرده گل شیساندرا چیننسیس، اثرات محافظت از کبد از خود بجای گذاشته است. فعالیت محافظتی گرده گل از کبد، به دلیل وجود پلی‌فنول‌ها (اسیدهای فنولی و فلاوونوئیدها) می‌باشد. بنابراین، مصرف گرده گل به عنوان عاملی برای مقابله با بیماری‌های حاد و مزمن کبد توصیه شده است.

ایمنی

مطالعات کمی بر نگرانی‌های عمومی درباره ایمنی مصرف خوراکی گرده گل تمرکز داشته و به آن پرداخته‌اند. آیا گرده گل باعث واکنش‌های آلرژیک در انسان می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش، تحقیقات زیادی گرده گل را مورد بررسی قرار داده‌اند.

محققان دریافته‌اند که گرده گل حاوی برخی دانه‌های گرده است که واکنش‌های آلرژیک کمی در بیماران بدون نشانه را نشان داده‌اند. همچنین مشخص شده است که گرده گل‌های تیره کاسنیان، به عنوان محتمل‌ترین منبع ایجاد حساسیت، پس از مصرف خوراکی ممکن است باعث بروز واکنش‌های شدیدی شوند. تحقیق دیگری گزارش کرده است که برخی عامل‌های حساسیت‌زای گرده‌های هوابرد بدست آمده از گیاه غان، زیتون، سرو، علف‌ها و خزه‌های مختلف، باعث ایجاد ریسک واکنش‌های آنافیلاکتیک می‌شوند.

بر اساس این تحقیقات، ترکیب عوامل حساسیت‌های هوابرد با گرده گل، عامل اصلی ریسک ابتلا به حساسیت می‌باشد. از این رو، تقویت روند کنترل کیفیت برای ایمنی گرده گل، بسیار ضروری است.

محققان اثبات کردند که هیچ رابطه مستقیمی بین حساسیت به زهر زنبور عسل و حساسیت به محصولات زنبور وجود ندارد، اگرچه بیماران دارای حساسیت نسبت به زهر زنبور عسل، ممکن است به برخی دیگر از محصولات زنبور نیز حساسیت داشته باشند. بنابراین، حساسیت نسبت به زهر زنبور عسل، دلیل خوبی برای خودداری از مصرف محصولات زنبور نیست اگرچه، تمام فرآورده‌های گرده گل حساسیت‌زا نیستند. حتی راه هایی وجود دارد که درمان حساسیت با گرده گل نیز امکان پذیر است.

بعلاوه، برخی انواع آلودگی‌ها، مانند فلزات سنگین سمی، قارچ‌ها و سم قارچ در گرده زنبور شناسایی شده‌اند که باعث ایجاد ریسک‌های جدی برای سلامت انسان می‌شوند. گرده گل جمع‌آوری شده از گیاهان، در معرض عوامل محیطی نظیر خاک، آب و رسوب‌گذاری آلودگی‌های انسانی در محل رشد گیاه قرار می‌گیرد. مقادیر تجمع فلزات سنگین سمی در گرده گل، عمدتاً به میزان آلودگی‌های محیطی بستگی دارد. مطالعات پیشین، وجود فلزات سنگین (نظیر آرسنیک (As)، سرب (Pb)، کادمیوم (Cd) و جیوه (Hg)) در گرده گل بدست آمده از نواحی مختلف را گزارش کرده‌اند. به منظور کنترل ایمنی گرده گل، محصولات زنبور باید شاخص حداکثر مقدار باقیمانده (MRL) را حفظ نمایند.

مقادیر پیشنهادی برای Pb و Cd در گرده گل، باید به ترتیب کمتر از ۵/۰ و ۰۳/۰ میلی‌گرم در هر کیلوگرم باشد. بعلاوه، ویژگی سرشار از مواد مغذی گرده گل، ممکن است باعث رشد انواع میکروارگانیزم‌ها شود، فرآیندهای مشخص از جمله جمع‌آوری، انتقال و ذخیره، عامل‌های معمول جهت کنترل رشد قارچ در آن‌ها هستند. قرار گرفتن در معرض رطوبت بالا، رشد قارچ (کپک‌های تولید کننده سم قارچی، مانند اوکراتوکسین‌ها و آفلاتوکسین‌ها) در حین جمع‌آوری گرده گل در فصول شکوفه‌دهی را افزایش می‌دهد.

طریقه مصرف گرده گل

حالا که به فواید این محصول پی بردیم سوال این است که گرده گل را چگونه مصرف کنیم؟ گرده گل یک غذا است و زمانی که در هنگام غذا خوردن و به ویژه با میوه مصرف شود، سریع تر و موثرتر عمل می کند که به راحتی می تواند کمی فلور روده را پاکسازی کند.

یک قاشق پُر هنگام صبحانه، ترجیحا با یک تکه میوه مصرف شود. الیاف میوه فعالیت گرده تازه را تقویت می کنند. همچنین یکی از بهترین روش های مصرف گرده گل همراه با عسل خام و طبیعی می باشد.

باعث خوشحالی است که زنبوردارها می توانند بدون اینکه به زنبورها آسیب برسد یا مزاحم روال زندگی آن ها شوند گرده را از کندو خارج کنند.

موارد احتیاط و مضرات مصرف گرده گل

گرده گل با توجه به خواص زیادی که دارد تقریبا عاری از هر گونه ضرر برای بدن است اما در مصرف آن موارد زیر باید رعایت شود:

۱- افراد مبتلا به آسم و تنگی نفس این ماده را باید تحت نظر پزشک مصرف کنند و از مصرف خودسرانه پرهیز کنند.

۲- در مواردی که افراد به این ماده حساسیت دارند باید از مصرف آن صرف نظر کنند.

۳- جهت تقویت بیشتر پایگاه داده گونه‌های مختلف گرده گل و همچنین کنترل بهتر کیفیت و ایمنی آن، شناسایی گونه‌ها، از جمله منشأهای گیاهی و جغرافیایی آن‌ها الزامی است.

۴- تحقیق درباره مسیرها و مکانیزم‌های متابولیک بسیاری از فعل و انفعالات بیولوژیکی، برای تعیین فعالیت زیستی گرده گل در تنظیم عملکردهای بدن و مقاومت در برابر بیماری‌ها خاص، لازم است. در نهایت، تسریع تبدیل دیدگاه‌های علمی به آزمایشات بالینی و افزایش تنوع محصولات گرده گل، نقش‌های مهمی در ارتقای پیشرفت‌های آتی گرده گل ایفا می‌کنند.

نظر شما درباره گرده گل و خواص آن چیست؟ نظر خود را برای ما بنویسید.

sciencedirect.com